• Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego

        • WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM

          DORADZTWA ZAWODOWEGO

           

           

           

          Szkoła Podstawowa nr 140

          im. Kazimierza Jeżewskiego w Warszawie

          rok szkolny 2023/2024

           

           

           

           

          ” Sukces to maksymalne wykorzystanie możliwości jakie masz”

                                                                                                                                Zig  Ziglar    

           

              

           

          Podstawa prawna

          Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia  12 lutego 2019 roku w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. 2019 poz. 325)

           

                                                                     ZAŁOŻENIA

          • Wybór zawodu nie jest pojedynczym, decyzyjnym aktem, ale procesem rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni kilku lat.
          •  Preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się wraz z upływem czasu.
          •  Na wybór zawodu wpływają głównie wartości, czynniki emocjonalne, rodzaj i poziom  wykształcenia, wpływ  środowiska.
          •  WSDZ obejmuje pracę indywidualną oraz grupową z uczniami i rodzicami, a także nauczycielami.  Ma charakter działań planowych.

                                                           

          PODSTAWOWE POJĘCIA

          Działania związane z doradztwem zawodowym – ogół zaplanowanych i systematycznych działań podejmowanych przez przedszkole, szkołę lub placówkę, których celem jest przygotowanie i wspieranie uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych. Działania te obejmują m.in. zajęcia
          z zakresu doradztwa zawodowego, zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu, działania skierowane do rodziców i nauczycieli, współpracę z otoczeniem społeczno - gospodarczym.

          Preorientacja zawodowa – ogół działań o charakterze wychowawczym, podejmowanych przez nauczycieli i rodziców, ukierunkowanych na zbliżanie dzieci w wieku przedszkolnym do środowiska pracy. 

          Orientacja zawodowa – ogół działań o charakterze dydaktyczno-wychowawczym ukierunkowanych na kształtowanie u uczniów klas I – VI szkoły podstawowej pozytywnych i proaktywnych postaw wobec pracy i edukacji poprzez poznawanie i rozwijanie własnych zasobów oraz nabywanie wiedzy na temat zawodów i rynku pracy.

           Doradztwo zawodowe – uporządkowane i zaplanowane działania mające na celu wspieranie uczniów klas VII – VIII szkoły podstawowej w procesie świadomego
          i samodzielnego podejmowania decyzji edukacyjnych, a także zawodowych.

           Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego (WSDZ) – celowe, uporządkowane i wzajemnie powiązane działania związane z doradztwem zawodowym podejmowane przez daną szkołę lub placówkę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia.

           

          CELE OGÓLNE

           realizacji preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego w SP nr 140

           

          • Celem preorientacji zawodowej jest wstępne zapoznanie dzieci z wybranymi zawodami najbliższymi ich otoczeniu, kształtowanie postawy pracy i motywacji do działania, pobudzanie i rozwijanie zainteresowań dzieci oraz stymulowanie ich prozawodowych marzeń.

           

          • Celem orientacji zawodowej w klasach I – III jest wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku pracy, rozwijanie pozytywnej i proaktywnej postawy wobec  pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zainteresowań oraz pasji. Natomiast w klasach IV –VI celem jest poznawanie własnych zasobów, zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami i rynkiem pracy, kształtowanie pozytywnej i proaktywnej postawy uczniów wobec pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych i wychowawczych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zdolności, zainteresowań oraz pasji.

           

          • Celem doradztwa zawodowego w klasach VII – VIII szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania kariery i podejmowania - przy wsparciu doradczym - decyzji edukacyjnych i zawodowych uwzględniających znajomość własnych zasobów oraz informacji na temat rynku pracy i systemu edukacji.

           

           

          Absolwent SP nr 140  dokonuje trafnych decyzji edukacyjnych, podejmuje naukę w szkołach  ponadpodstawowych  zgodnie  ze swoimi  zainteresowaniami i zdolnościami.

           

          1. Przygotowanie młodzieży do podjęcia  trafnych decyzji o dalszym kształceniu i aktywności zawodowej,
          2. Określenie predyspozycji i zainteresowań ucznia,
          3. Przygotowanie ucznia do  samodzielności w różnych sytuacjach życiowych,
          4. Rozwijanie kreatywności i przedsiębiorczości,
          5. Kształtowanie gotowości do wejścia na rynek pracy,
          6. Rozwijanie umiejętności uczenia się przez całe życie,
          7. Poszerzanie własnej wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych,
          8. Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu przez nie decyzji edukacyjnych i zawodowych,
          9. Wzrost świadomości u uczniów dotyczący odpowiedzialności za własną przyszłość zawodową.

           

                                         CELE SZCZEGÓŁOWE I TREŚCI PROGRAMU

           

          W programie uwzględniono cztery obszary celów szczegółowych, jednolitych z obszarami wszystkich programów, które wyznaczają treści programowe preorientacji, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego.

          Cele szczegółowe doradztwa zawodowego w szkole podstawowej sformułowane odrębnie  dla czterech różnych bloków tematycznych:

           

                1.Poznanie siebie (samopoznanie)

          Treści realizowane w tym obszarze obejmuje następujące zagadnienia:

          • Moje mocne i słabe strony 
          • Zainteresowania i predyspozycje zawodowe
          • Umiejętność komunikacji
          • Radzenie sobie ze stresem
          • Zasoby (kompetencje, zdolności)
          • Wartości
          • Stan zdrowia 
          • Predyspozycje i preferencje zawodowe

           Cele szczegółowe:

          • Uczeń potrafi określić swoje mocne i słabe strony;
          • Uczeń potrafi określić swoje zainteresowania, uzdolnienia i predyspozycje zawodowe;
          • Uczeń potrafi zdiagnozować swoje zapotrzebowanie na informacje edukacyjne i zawodowe;
          • Uczeń stosuje zasady skutecznej komunikacji, unikając barier, które ją ograniczają;
          • Uczeń określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji;
          • Uczeń docenia wartość pracy

                

                2.Rynek pracy i świat zawodów

          Treści realizowane w tym obszarze obejmuje następujące zagadnienia:

          • Klasyfikacja zawodów i ich charakterystyka
          • Zawody przyszłości, zawody nowe i deficytowe
          • Charakterystyka  rynku pracy 
          • Kształtowanie postaw przedsiębiorczych 
          • Kwalifikacje i kompetencje na rynku pracy
          • Autoprezentacja 
          • Drogi dojścia do zawodu 

            Cele szczegółowe:

          • Uczeń wymienia zawody przyszłości, zawody deficytowe i te, które od niedawna funkcjonują na polskim rynku pracy;
          • Uczeń charakteryzuje wymagania, środowisko pracy i czynności interesujących go zawodów;
          • Uczeń wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje  wybrane zawody;
          • Uczeń zna drogi zdobywania wybranych zawodów;
          • Uczeń uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka;
          • Uczeń porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców;
          • Uczeń potrafi dokonać autoprezentacji;
          • Uczeń zna kompetencje kluczowe 

           

          3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

          Treści realizowane w tym obszarze obejmuje następujące zagadnienia:

          • Znajomość systemu edukacji i innych form uczenia się,
          • Wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie     

           

          Cele szczegółowe:

          • Uczeń analizuje oferty szkolnictwa ponadpodstawowego i wyższego pod kątem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji;
          • Uczeń analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznanych własnych zasobów;
          • Uczeń charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaszkolnej w Polsce;
          • Uczeń określa znaczenie uczenia się przez całe życie.

           

          4.Planowanie kariery zawodowej.

          Treści realizowane w tym obszarze obejmuje następujące zagadnienia:

          • Możliwości wyboru drogi zawodowej i edukacyjnej po ukończeniu szkoły podstawowej
          • Czynniki planowania kariery edukacyjno - zawodowej
          • Tworzenie Indywidualnych Planów Działania
          • Planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego 
          • Podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy, ustawiczne korzystanie
            z poradnictwa kariery

           Cele szczegółowe:

          • Uczeń wymienia czynniki potrzebne do planowania kariery edukacyjno – zawodowej;
          • Uczeń  potrafi opracować swój własny plan kariery zawodowej  na podstawie swoich poznanych zasobów IPD;
          • Uczeń rozumie potrzebę dalszego kształcenia, kształcenia ustawicznego; 
          • Uczeń podejmuje decyzje o dalszej drodze edukacyjnej 

          ADRESACI PROGRAMU DORADZTWA ZAWODOWEGO

          Adresatami programu są uczniowie SP nr 140, ich rodzice oraz nauczyciele.

          Program będzie realizowany sukcesywnie:

          • w oddziałach przedszkolnych w formie preorientacji zawodowej, pogadanki, spotkania
            z przedstawicielami różnych zawodów, gier i zabaw zawodoznawczych
          • w klasach I- III w formie orientacji zawodowej: wycieczek, konkursów, gier, pokazów, spotkań z przedstawicielami zawodów
          • w klasach IV -VI  w formie orientacji zawodowej na godzinach wychowawczych i w ramach lekcji przedmiotowych . 
          • klasy VII i VIII będą uczestniczyć w obowiązkowych lekcjach z doradztwa zawodowego, (realizacja programu  doradztwa zawodowego), dodatkowo biorąc udział w wycieczkach zawodoznawczych, prelekcjach, spotkaniach i konkursach.
          • dla zainteresowanych rodziców prowadzone będą konsultacje indywidualne

                       

           OSOBY REALIZUJĄCE PROGRAM DORADZTWA I ICH ZADANIA

           

          Dyrektor szkoły – odpowiedzialny za realizację działań doradztwa zawodowego, pośredniczy w kontaktach pomiędzy uczestnikami procesu preorientacji, orientacji zawodowej oraz doradztwa zawodowego w szkole a instytucjami zewnętrznymi;

          Doradca zawodowy – realizacja scenariuszy z doradztwa zawodowego, indywidualne rozmowy z uczniami i rodzicami, pomoc w rozpoznawaniu predyspozycji uczniów, tworzenie IPD, organizacja konkursów, prowadzenie tablicy informacyjnej, gromadzenie literatury, przedstawianie aktualnych informacji z rynku pracy i rynku edukacyjnego, pomoc w trafnym wyborze dalszej drogi zawodowej, współpracuje ze specjalistami z poradni psychologiczno-pedagogicznych, instytucjami działającymi na rynku pracy i partnerami z otoczenia społeczno-gospodarczego w celu realizacji działań z zakresu doradztwa zawodowego;

          Nauczyciele specjaliści: pedagog , psycholog, terapeuta pedagogiczny – pomoc w samopoznaniu podczas konsultacji psychologiczno – pedagogicznych - określanie mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów; włączają treści z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego w prowadzone przez siebie zajęcia dla uczniów; współpracują z wychowawcami klas w ramach realizowania działań z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów;  włączają się w proces podejmowania przez uczniów decyzji edukacyjnych i zawodowych;

           

          Wychowawcy – określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;  eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego; włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;  realizują tematy związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych; współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej;  współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej;

          Nauczyciel bibliotekarz – gromadzi aktualne publikacje, współpracuje z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;  aktualizuje i udostępnia zasoby dotyczące doradztwa zawodowego;

          Nauczyciel informatyki – udostępnia uczniom programy komputerowe z zakresu doradztwa zawodowego;

          Pozostali nauczyciele – stosują korelację międzyprzedmiotową, realizując podstawę programową. Analiza programów nauczania poszczególnych przedmiotów pozwala także włączyć  nauczycieli w omawianie zagadnień z poradnictwa zawodowego; treści z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego integrowane są z treściami realizowanymi w ramach przedmiotów. Podział zadań według kompetencji, wiedzy, doświadczenia i umiejętności w zakresie doradztwa zawodowego;

          Nauczyciele - wychowawcy świetlicy szkolnej  włączają w zajęcia realizowane w świetlicy szkolnej treści z zakresu orientacji  zawodowej; współpracują z wychowawcami klas 1-3;

          Pielęgniarka szkolna – organizuje dla uczniów spotkania dotyczące dbania o zdrowie i bezpieczeństwo oraz kształtowania właściwych nawyków, adekwatnych do zawodów wybieranych przez uczniów,  przeprowadza pogadanki o  przeciwwskazaniach do wykonywania zawodów.

           

          Zadania nauczycieli 

          Bieżąca obserwacja pracy ucznia i osiąganych przez niego efektów pod kątem predyspozycji do nauki danego przedmiotu oraz pomoc w określeniu mocnych i słabych stron ucznia:

          • rozwijanie indywidualnych uzdolnień i zainteresowań uczniowskich,
          • systematyczna kontrola efektów nauczania (próbne egzaminy, motywujący system oceniania itp.),
          • realizacja obszarów doradztwa zawodowego w kontekście realizacji podstawy programowej 
          • przekazywanie informacji o zastosowaniu i przydatności danych treści nauczania w różnych dziedzinach życia( informacje pomocne w wyborze zawodu).

          Zadanie instytucji współpracujących w ramach realizacji doradztwa zawodowego:

          Aktywna współpraca z: 

          • Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w dzielnicy: diagnoza uzdolnień poznawczych
            i predyspozycji zawodowych  konsultacje indywidualne na terenie szkoły i poradni dla uczniów i rodziców
          • Szkołami  ponadpodstawowymi- LO , Technika, Szkoły Branżowe I Stopnia: udział młodzieży w Dniach otwartych szkół, w targach szkół, lekcjach pokazowych, prelekcjach, organizowanie imprez o charakterze zawodoznawczym, udzielanie informacji na temat oferty edukacyjnej
            i zawodowej oraz zasad rekrutacji
          • Ośrodkiem Rozwoju Edukacji: materiały metodyczne, dydaktyczne, publikacje, multimedialne
          • Centrum Kształcenia Praktycznego (CKP): organizowanie dla uczniów lekcji zawodoznawczych; informowanie uczniów ostatnich klas o możliwości odbywania zajęć              praktycznych  lub praktyk zawodowych, wycieczki dla dzieci w celu poznania pracowni zawodoznawczych
          • Centrum Rozwoju Doradztwa Zawodowego: konsultacje z nauczycielami, konsultacje indywidualne z uczniami, warsztaty z zakresu wyboru ścieżki edukacyjnej i awodowej.
          • Wyższymi uczelniami: warsztaty dla młodzieży z zakresu planowania kariery edukacyjno     -zawodowej
          • Pracodawcami: Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów, wycieczki do firm, instytucji

           

          METODY I FORMY PRACY

          Metody i formy pracy uczniów:

          • Zajęcia warsztatowe
          • Analiza przypadku 
          • Rozmowy doradcze
          • Metody testowe
          • Burza mózgów
          • Mini wykład 
          • Plakat
          • Skojarzenia
          • Wycieczki zawodoznawcze
          • Konkursy plastyczne dotyczące planowania kariery
          • Spotkania z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych, przedstawicielami różnych zawodów
          • Udział w Targach Edukacyjnych Szkół
          • Spotkania z absolwentami szkoły – losy absolwentów,  kariera zawodowa
          • Pogadanki, prelekcje, konkursy
          • Gry i zabawy

           

          Formy adresowane do rodziców:

          • Zapoznanie rodziców z  programem doradztwa zawodowego w szkole;
          • Udostępnianie rodzicom informatorów o szkołach ponadpodstawowych i literatury z zakresu doradztwa zawodowego
          • Indywidualne rozmowy z pedagogiem,  doradcą zawodowym, psychologiem, wychowawcą
          • Wykorzystanie doświadczeń rodziców w zakresie mobilności zawodowej
          • Prowadzenie przez doradcę zawodowego prelekcji, pogadanek na zebraniach rodziców według bieżących potrzeb
          • Przekazywanie na bieżąco informacji dotyczących kierunków kształcenia zawodowego
            w szkołach technicznych rekrutacji do szkół, zawodów przyszłości, targów edukacyjnych.  

           

           

          ZASOBY PRACY

          • Filmy o zawodach
          • Informatory o zawodach i kierunkach kształcenia, typach szkół 
          • Testy do badań indywidualnych i grupowych, kwestionariusze zainteresowań i uzdolnień
          • Filmy instruktażowe
          • Prezentacje multimedialne.
          • Tablica informacyjna
          • Zakładka na stronie internetowej szkoły z doradztwa zawodowego

           

          EFEKTY DZIAŁAŃ WSDZ

          Uczeń:

          • samodzielnie planuje własną drogę kariery
          • rozwija kompetencje kluczowe 
          • określa własne predyspozycje zawodowe
          • rozwija zainteresowania
          • orientuje się w kwalifikacjach i kompetencjach pożądanych na rynku pracy
          • rozumie zależność wyboru zawodu od zainteresowań
          • wymienia zawody związane z jego zainteresowaniami
          • rozwija swoje zainteresowania, zdolności, umiejętności
          • zapoznaje się z ofertą edukacyjną szkół ponadpodstawowych i dokonuje świadomego, trafnego  wyboru  zawodu
          • rozumie konieczność ustawicznego kształcenia

           

           

                                                          EWALUACJA DZIAŁAŃ WSDZ

           

          • Analiza prowadzonej dokumentacji uczniów korzystających z porad i informacji zawodowych
          • Pogadanki
          • Informacje –burza mózgów

            

           

                                                                               

                                                                           ZAŁĄCZNIKI        

          Załącznik nr 1                                

          Program preorientacji zawodowej dla dzieci z oddziałów przedszkolnych

           

          Załącznik nr 2

          Program orientacji zawodowej dla uczniów klas I-III

           

          Załącznik nr 3

          Program orientacji zawodowej dla uczniów klas IV-VI

           

          Załącznik nr 4

          Program doradztwa zawodowego dla uczniów klas VII-VIII

           

          Załącznik nr 1                                      

           

          Program preorientacji zawodowej dla dzieci

          z oddziałów przedszkolnych SP nr 140

           

          Cel ogólny oraz cele szczegółowe programu preorientacji zawodowej są spójne z celami orientacji zawodowej (klasy I –III i klasy IV -VI szkoły podstawowej) i doradztwa zawodowego w klasach VII –VIII szkoły podstawowej oraz w szkołach ponadpodstawowych.

           

          CEL GŁÓWNY

          Celem preorientacji zawodowej jest wstępne zapoznanie dzieci z wybranymi zawodami najbliższymi ich otoczeniu, kształtowanie postawy pracy i motywacji do działania, rozwijanie zainteresowań dzieci.

           

           

          TREŚCI PROGRAMOWE ORAZ CELE SZCZEGÓŁOWE 

           

            1. Poznawanie własnych zasobów, m.in.: zainteresowań, mocnych i słabych stron:

           

          Dziecko: 

          1. określa, co lubi robić; 
          2. podaje przykłady różnych zainteresowań;  
          3. określa, co robi dobrze; 
            1. Świat zawodów i rynek pracy, m.in.: poznawanie zawodów:

          Dziecko:

          1. odgrywa różne role zawodowe w zabawie; 
          2. podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w jego najbliższym otoczeniu i te, które wzbudziły jego zainteresowanie oraz identyfikuje i opisuje czynności zawodowe wykonywane przez te osoby; 
          3. opisuje różne funkcje pracy wykonywanej przez człowieka na wybranych przykładach; 
          4. wskazuje zawody zaangażowane w powstawanie produktów codziennego użytku oraz w zdarzenia,
            w których uczestniczy (zakupy, koncert, poczta,...); 

           

            1. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, m.in.: znajomość systemu edukacji:

           

           Dziecko:

          1. nazywa etapy edukacji (bez konieczności zachowania kolejności chronologicznej); 
          2. nazywa czynności, których lubi się uczyć

           

            1. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych:

           

          Dziecko:

          1. opowiada, kim chciałoby zostać; 
          2. na miarę swoich możliwości planuje własne działania (lub działania grupy) poprzez wskazanie pojedynczych czynności i zadań niezbędnych do realizacji celu;
          3. podejmuje próby decydowania w ważnych dla niego sprawach 

           

          OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJE PROGRAMU

          Zadania z zakresu preorientacji zawodowej realizuje nauczyciel wychowania przedszkolnego, logopeda, psycholog, pedagog   oraz rodzice reprezentujący różne zawody w ciągu całego roku szkolnego.

           

          Realizacja powyżej wskazanych treści jest  wkomponowana w realizowany na tym etapie edukacyjnym program wychowania przedszkolnego wspomagający rozwój aktywności dzieci sześcioletnich „Olek i Ada”, Wydawnictwo MAC.

           

           

          Metody  pracy:

          • Skojarzenia
          • Wycieczki zawodoznawcze
          • Pogadanki
          • Gry i zabawy
          • Konkursy plastyczne
          • Filmy
          • Spotkania z rodzicami reprezentującymi różne zawody

           

           

          EWALUACJA DZIAŁAŃ

          • pytania ewaluacyjne do dzieci dotyczące atrakcyjności zajęć
          • analiza prac wykonanych przez dzieci w ramach działań z zakresu preorientacji zawodowej

           

          LITERATURA

           

          • Bujakowski M., Chmiel I., Hytkowska-Fąfara J., Łabędzka-Stanecka K., Sarad-Deć K., Sowiar D., Przykładowy program preorientacji zawodowej dla przedszkola z proponowanymi scenariuszami, ORE, Warszawa 2017
          • Forma B., Przepióra A., Poznajemy zawody. Części 1,2,3, Wydawnictwo Bliżej Przedszkola, Kraków 2016
          • Grzeszkiewicz B. (red.), Preorientacja zawodowa dzieci w wieku przedszkolnym, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004.
          • Maćkowiak A., Kim zostanę, gdy dorosnę? Piosenki o zawodach, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2016
          • Maćkowiak A., Zgadnij kto to, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2011
          • Strzemińska-Więckowiak D., Kim zostanę? Wierszyki o zawodach, SBM, Warszawa 2014.
          • Filmy : https://www.youtube.com/watch?v=s5gju-vNKtg  (Zawody i miejsce pracy - Bajka animowana)

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

          Załącznik nr 2

           

          Program orientacji zawodowej dla klas  I-III SP nr 140

           

          CEL GŁÓWNY

          Celem orientacji zawodowej w klasach I –III szkoły podstawowej jest wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku pracy, rozwijanie pozytywnej postawy wobec pracy i edukacji oraz rozwijanie  zainteresowań i  pasji.

           

          TREŚCI PROGRAMOWE ORAZ CELE SZCZEGÓŁOWE 

            1. Poznawanie własnych zasobów, m.in.: zainteresowań, zdolności i uzdolnień, mocnych i słabych stron jako potencjalnych obszarów do rozwoju, ograniczeń, kompetencji (wiedzy, umiejętności i postaw), wartości, predyspozycji zawodowych, stanu zdrowia. 

          Uczeń:

          1. opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać; 
          2. prezentuje swoje zainteresowania na forum;
          3. podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi; 
          4. podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach; 
          5. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych.

           

            1. Świat zawodów i rynek pracy, m.in.: poznawanie zawodów, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o zawodach i rynku pracy, umiejętność poruszania się po nim, poszukiwanie i utrzymanie pracy. 

           Uczeń:

          1. odgrywa różne role zawodowe w zabawie;
          2. podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach;
          3. opisuje, czym jest praca i omawia jej znaczenie w życiu człowieka (na wybranych przykładach);

           

            1. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, m.in.: znajomość systemu edukacji i innych form uczenia się, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie. 

          Uczeń:

          1. uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności;
          2. wskazuje treści, których lubi się uczyć; 
          3. wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich.

           

            1. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych, m.in.: planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego oraz refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy, korzystanie z całożyciowego poradnictwa kariery.

          Uczeń:

          1. opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić;
          2. planuje swoje działania (lub działania grupy), wskazując na podstawowe czynności/zadania niezbędne do realizacji celu;
          3. próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio z jego osobą.

           

          OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ PROGRAMU

          • Wychowawcy 
          • Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
          • Pedagog
          • Psycholog
          • Nauczyciele wychowawcy świetlicy

           

          Realizacja programu orientacji zawodowej odbywa się:

          • Zajęcia w zakresie orientacji zawodowej w klasach I-III wkomponowane są w proces realizacji podstawy programowej edukacji wczesnoszkolnej.

          Zajęcia realizowane są na podstawie programów:

          Klasa I „A to ciekawe!” Wyd. MAC.. Zestaw podręczników. Nr w wykazie MEN 1158/1/2022

          Klasy II-III „LOKOMOTYWA”  Numer  wykazie MEN  781/2/2018 (kl.2) i  781/3/2019 (kl.3)

          • na dodatkowych zajęciach ze specjalistami według potrzeb i możliwości
          • w ramach wycieczek szkolnych

           

          METODY PRACY:

          • Metoda projektu
          • Pogadanka 
          • Burza mózgów
          • Skojarzenia
          • Konkursy
          • Dni talentów
          • Wycieczki: CKP, firmy, instytucje
          • Spotkania z przedstawicielami zawodów
          • Praca w grupach
          • Pokaz
          • Prezentacja

           

          EFEKTY DZIAŁAŃ

           Uczniowie wiedzą, że są zdolni do wprowadzania zmian w swoim bliższym i dalszym otoczeniu.

           

          EWALUACJA DZIAŁAŃ

          • okresowe spotkania osób realizujących działania związane z orientacją zawodową poświęcone m.in. omawianiu skuteczność podejmowanych działań
          • pytania ewaluacyjne do uczestników zajęć 
          • autorefleksja i samoocena uczestników (swobodne wypowiedzi na zakończenie zajęć)

           

          Przykładowe tematy zajęć:

          • Praca- dlaczego ludzie pracują?
          • Kim chcę być w przyszłości?
          • Moje ulubione zabawki
          • Poznajemy zawody
          • Zawody w moim otoczeniu
          • Co  lubię robić – moje zainteresowania?
          • Co potrafią sprawne ręce?
          • Jak spędzam czas wolny?

           

           

          LITERATURA:

           

           

          • Bartosz B., Poradnik metodyczny dla nauczycieli, pedagogów i doradców zawodowych; http://static.scholaris.pl/main-file/105/017/rozpoznawanie_predyspozycji_66991.pdf
          • Czapla B., Matyszewska B., Ptasznik E., Skoryna M., Przykładowy program orientacji zawodowej dla klas I-III szkoły podstawowej z proponowanymi scenariuszami, ORE, Warszawa 2017
          • Dołęga-Herzog H., Rosalska M., Wykorzystanie metod kreatywnych w przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu, KOWEZiU, Warszawa 2014; http://euroguidance.pl/ksiazki/
          • Forma B., Przepióra A., Poznajemy zawody. Części 1,2,3, Wydawnictwo Bliżej Przedszkola, Kraków 2016
          • Maćkowiak A., Kim zostanę, gdy dorosnę? Piosenki o zawodach, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2016
          • Maćkowiak A., Zgadnij kto to, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2011
          • Strzemińska-Więckowiak D., Kim zostanę? Wierszyki o zawodach, SBM, Warszawa 2014.

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

          Załącznik nr 3

          Program orientacji zawodowej w klasach IV-VI SP nr 140

           

          CEL OGÓLNY                     

          Celem orientacji zawodowej w klasach IV –VI jest poznawanie własnych zasobów, zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami i rynkiem pracy, kształtowanie pozytywnej i proaktywnej postawy uczniów wobec pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych i wychowawczych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zdolności, zainteresowań oraz pasji oraz rozwijanie kompetencji miękkich i transferowalnych.

           

          TREŚCI PROGRAMOWE ORAZ CELE SZCZEGÓŁOWE  

            1. Poznawanie własnych zasobów, m.in.: zainteresowań, zdolności i uzdolnień, mocnych i słabych stron jako potencjalnych obszarów do rozwoju, ograniczeń, kompetencji (wiedzy, umiejętności i postaw), wartości, predyspozycji zawodowych, stanu zdrowia. 

          Uczeń:

          1 określa własne zainteresowania, zdolności i uzdolnienia oraz kompetencje; 

          2. wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia;

          3. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia swoje działania, formułując wnioski na przyszłość;

          4. prezentuje swoje zainteresowania/uzdolnienia na forum z zamiarem zaciekawienia odbiorców

           

            1. Świat zawodów i rynek pracy, m.in.: poznawanie zawodów, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o zawodach i rynku pracy, umiejętność poruszania się po nim, poszukiwanie i utrzymanie pracy. 

           Uczeń:

          1. wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady dla poszczególnych grup, opisuje różne drogi dojścia do nich oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach;
          2. opisuje, czym jest praca i jej znaczenie w życiu człowieka; 
          3. podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe; 
          4. posługuje się przyborami, narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem w sposób twórczy i niekonwencjonalny; 
          5. wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą.

           

            1. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, m.in.: znajomość systemu edukacji i innych form uczenia się, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie.   

          Uczeń:

          1. wskazuje na różne sposoby zdobywania wiedzy (korzystając ze znanych mu przykładów) oraz omawia swój indywidualny sposób nauki; 
          2. wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć; 
          3. samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.
            1. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych, m.in.: planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego oraz refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy, korzystanie
              z ustawicznego poradnictwa kariery.

          Uczeń:

          1. opowiada o swoich planach edukacyjnych i zawodowych;
          2.  planuje swoje działania (lub działania grupy), wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu;
          3. próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio, jak i pośrednio (otoczenie) z jego osobą

           

          Cel ogólny oraz cele szczegółowe programu orientacji zawodowej dla klas IV – VI są spójne z celami preorientacji zawodowej (przedszkole), orientacji zawodowej (klasy I – III szkoły podstawowej)
          i doradztwa zawodowego w klasach VII – VIII szkoły podstawowej oraz w szkołach ponadpodstawowych.

           

          OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ PROGRAMU

          • Wychowawcy
          • Nauczyciele 
          • Pedagog i psycholog
          • Nauczyciel bibliotekarz
          • Doradca zawodowy

           

          Realizacja programu orientacji zawodowej odbywa się:

          :

          1. zajęcia w ramach lekcji z wychowawcą na podstawie publikacji: J. Brzezińska-Lauk, E. Kruk-Krymula, K. Nikorowska, Przykładowy program orientacji zawodowej dla klas IV-VI – szkoły podstawowej z proponowanymi scenariuszami, ORE, Warszawa 2017.

          Wychowawcy wybierają temat/tematy zgodnie i spójnie z programem wychowawczym realizowanym w danej klasie. (https://doradztwo.ore.edu.pl/programy-i-wsdz/)

          • Zdrowy styl życia jako przygotowanie do pełnienia ról zawodowych
          • Wybieram ten zawód, bo…
          • Jak oszczędzić pierwszy milion?
          • Kiedy zaczynamy się uczyć i kiedy kończymy?
          • Jak się uczyć szybciej i efektywniej – mój indywidualny styl uczenia się
          • Umiejętności – od przeszłości  do przyszłości
          • Przedmioty, które lubię – jako drogowskazy zawodoweia

           

          METODY PRACY

          • Metoda projektu
          • Pogadanki 
          • Burza mózgów
          • Skojarzenia
          • Konkursy, Dni talentów
          • Wycieczki tematyczne
          • Spotkania  z przedstawicielami zawodów
          • Praca w zespołach
          • Pokaz
          •  Prezentacja

           

          Efekty działań

          Uczeń:

          • Rozpoznaje swoje zainteresowania, mocne i słabe strony, umiejętności
          • Przyjmuje postawę samodzielności, odpowiedzialności i sprawczości, tj. przekonanie, że jest podmiotem własnych działań zdolnym do wprowadzania zmian w swoim otoczeniu.
          • Świadomie podejmuje decyzje edukacyjne i zawodowe
          • Zna wartość pracy i znaczenie pracy w życiu człowieka

           

          EWALUACJA DZIAŁAŃ

          • pytania ewaluacyjne do uczniów (umożliwiające uczniom np. samoocenę własnej aktywności na zajęciach, samoocenę stopnia zrozumienia/przyswojenia poruszanych treści)
          •  autorefleksje uczniów (swobodne wypowiedzi na rozpoczęcie i zakończenie zajęć)
          • analiza wytworów pracy uczniów,

           

          LITERATURA:

           

          • Brzezińska-Lauk J., Kruk-Krymula E., Nikorowska K., Przykładowy program orientacji zawodowej dla klas IV-VI – szkoły podstawowej z proponowanymi scenariuszami, ORE, Warszawa 2017 https://doradztwo.ore.edu.pl/programy-i-wsdz/ 
          • Dołęga-Herzog H., Rosalska M., Wykorzystanie metod kreatywnych w przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu, KOWEZiU, Warszawa 2014; http://euroguidance.pl/ksiazki/
          • Greiner I., Kania I., Kudanowska E., Paszkowska-Rogacz A., Tarkowska M., Materiały metodyczno-dydaktyczne do planowania kariery zawodowej uczniów, KOWEZiU, Warszawa 2006
          • Paszkowska-Rogacz A., Tarkowska M., Metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym, KOWEZiU, Warszawa 2004

           

           

           

           

           

           

          Załącznik nr 4       

          Program doradztwa zawodowego w klasach VII-VIII  SP nr 140

           

          CEL OGÓLNY 

          Celem doradztwa zawodowego w klasach VII –VIII szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania kariery i podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych, uwzględniających znajomość własnych zasobów oraz informacje na temat rynku pracy i systemu edukacji, a także kształtowanie gotowości do wejścia na rynek pracy i rozwijanie umiejętności uczenia się przez całe życie.

           

          TREŚCI PROGRAMOWE ORAZ CELE SZCZEGÓŁOWE  

            1. Poznawanie własnych zasobów, m.in.: zainteresowań, zdolności i uzdolnień, mocnych i słabych stron jako potencjalnych obszarów do rozwoju, ograniczeń, kompetencji (wiedzy, umiejętności i postaw), wartości, predyspozycji zawodowych, stanu zdrowia. 

          Uczeń:

          1. rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje,  predyspozycje zawodowe oraz stan zdrowia)
          2. dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu kariery edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających z autodiagnozy, ocen innych osób i innych źródeł
          3. rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno – zawodowych
          4. charakteryzuje wartości z uwzględnieniem wartości pracy i etyki zawodowej
          5. określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji

           

            1. Świat zawodów i rynek pracy, m.in.: poznawanie zawodów, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o zawodach i rynku pracy, umiejętność poruszania się po nim, poszukiwanie i utrzymanie pracy. 

           Uczeń:

          1. wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając składowe ich opisów, w tym dróg ich zdobywania;
          2. wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy;
          3. porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców
          1. dokonuje autoprezentacji
          2. uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka
          3. analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy

           

            1. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, m.in.: znajomość systemu edukacji i innych form uczenia się, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie.   

          Uczeń:

          1. analizuje oferty szkolnictwa ponadpodstawowego i wyższego pod kątem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji
          2. analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznanych własnych zasobów
          3. charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaszkolnej w Polsce
          4. określa znaczenie uczenia się przez całe życie.

           

            1. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych, m.in.: planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego oraz refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy, korzystanie z ustawicznego poradnictwa kariery.

          Uczeń:

          1. planuje ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów;
          2.   podejmuje decyzje o dalszej drodze edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym nauczyciela bądź rodziców;
          3.  określa marzenia, cele i plany edukacyjno-zawodowe na bazie własnych zasobów; 
          4. identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie kariery i wyjaśnia, w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy

           

           

          OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ PROGRAMU

          • Wychowawcy
          • Nauczyciele 
          • Pedagog
          • Psycholog
          • Nauczyciel bibliotekarz
          • Doradca zawodowy
          • Pielęgniarka szkolna
          • Nauczyciel informatyki

           

           Realizacja programu doradztwa zawodowego odbywa się:

          • na wszystkich przedmiotach w ramach korelacji międzyprzedmiotowej  i realizacji celów przedmiotowych kształcenia ogólnego np. wiedzy o społeczeństwie, geografii, języka polskiego wychowania do życia w rodzinie
          • zajęciach doradztwa zawodowego (10 godzin dydaktycznych na rok szkolny)
          • godzinach wychowawczych 
          • zajęciach obejmujących wspomaganie uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej
          • warsztatach dotyczących umiejętności planowania kariery, poznania swoich umiejętności, zdolności
          • podczas innych działań związanych z doradztwem zawodowym realizowanych w szkole (np. targi edukacyjne, projekty edukacyjne, konkursy zawodoznawcze) lub poza nią (np. udział w targach edukacyjnych, udział w wizytach zawodoznawczych w firmach)
          • w ramach działalności wolontariatu

           

          METODY PRACY

          • Metoda projektu
          • Pogadanki 
          • Burza mózgów
          • Konkursy
          • Dni talentów
          • Wycieczki: CKP, firmy, instytucje
          • Spotkania  z przedstawicielami szkół zawodowych
          • Warsztaty 
          • Prelekcje
          • Prezentacja
          • Programy komputerowe
          • Metody testowe: testy predyspozycji i preferencji zawodowych
          • Konsultacje indywidualne
          • Wirujące plakaty
          • Lekcja odwrócona
          • Badania ankietowe, kwestionariusze
          • Analiza przypadku

           

          EFEKTY DZIAŁAŃ:

                 Uczeń:

          • Określa swoje zainteresowania, mocne i słabe strony, umiejętności, zdolności
          • Zna wartość pracy i znaczenie pracy w życiu człowieka
          • Zna czynniki wyboru zawodu
          • Podejmuje próby planowania własnej drogi edukacyjno – zawodowej przy wsparciu osób dorosłych
          • Zna aktualny rynek pracy, zawody przeszłości i przyszłości
          • Orientuje się w ofercie edukacyjnej szkół warszawskich
          • Dokonuje autoprezentacji
          • Zna kompetencje i kwalifikacje na współczesnym rynku pracy
          • Wymienia umiejętności niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w różnych rolach zawodowych i społecznych.
          • Współpracuje w grupie
          • Rozwija kompetencje kluczowe i transferowalne
          • Rozumie znaczenie ustawicznego kształcenia się

           

          EWALUACJA DZIAŁAŃ:

          •    pytania ewaluacyjne do uczniów (umożliwiające uczniom np. samoocenę własnej aktywności na  zajęciach, samoocenę stopnia zrozumienia/przyswojenia poruszanych treści)

          • portfolio zawierające Indywidualny Plan Działania
          • analiza dokumentacji (tematy zajęć w dzienniku) 
          • obserwacja poziomu zaangażowania i motywacji, zachowań uczniów
          • rozmowa doradcza z uczniem
          • spotkania z absolwentami szkoły

           

          TEMATY ZAJĘĆ Z DORADZTWA ZAWODOWEGO  KLASA VII

          1. Formuła optymalnego wyboru zawodu
          2. Moje zasoby i ograniczenia, czyli szczęściu warto sprzyjać
          3. Oferty edukacyjne po szkole podstawowej, czyli gdzie i jak mogę się dalej rozwijać
          4. Bogaty świat zawodów
          5. Zawód, który do mnie pasuje
          6. 7 nawyków skutecznego nastolatka
          7. Dobry plan drogą do sukcesu, czyli jak wyznaczać cele i skutecznie je realizować
          8. Dobra praca, kiepska praca – co warto brać pod uwagę wybierając zawód?
          9. Co warto brać pod uwagę wybierając kolejne etapy kształcenia?
          10. Jak analizować oferty szkół ponadpodstawowych?

          Zajęcia z nauczycielem wychowawcą:  Jakie wartości są dla mnie ważne?

           

          TEMATY ZAJĘĆ Z DORADZTWA ZAWODOWEGO  KLASA VIII

           

          1. System edukacji w Polsce
          2. Etapy projektowania kariery zawodowej – jak przygotować się do rekrutacji do szkół ponadpodstawowych
          3. Pułapki na drodze podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych
          4. Jak zostać fachowcem, czyli o roli kwalifikacjach i kompetencjach w profilu zawodowym
          5. Gdzie warto szukać pomocy w podejmowaniu decyzji o wyborze szkoły i zawodu
          6. Uczymy się nie tylko w szkole – o roli edukacji nieformalnej i pozaformalnej w projektach karierowych
          7. Co może wzmocnić moje szanse na rynku pracy? Ocena własnych mocnych i słabych stron (analiza SWOT)
          8. Jak Cię widzą, tak…Cię zatrudnią – o pułapkach autoprezentacji
          9. Praca po znajomości? A dlaczego nie? O roli networkingu w projektach karierowych
          10. Mam szansę na sukces! O umiejętnościach sprzyjających realizacji planów i aspiracji (plan rozwoju osobistego)

          Zajęcia z nauczycielem wychowawcą: „Rozpoznaję swoje aspiracje” oraz „Procedura  rekrutacyjna do szkół ponadpodstawowych”

           

          LITERATURA DLA UCZNIA:

           

          • Cottrell S., Podręcznik umiejętności studiowania, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2007
          • Covey S., 7 nawyków skutecznego nastolatka, Rebis, Poznań 2011
          • Górczyński M., Obidniak D., Pfeiffer A., Suliga M., Informator o zawodach szkolnictwa zawodowego, KOWEZiU, Warszawa 2017
          • Zawadka M., Chcę być kimś. Cz. 1,2,3, Wydawnictwo Mind&dream 2016

           

          LITERATURA DLA WYCHOWAWCY, NAUCZYCIELA, DORADCY:

           

          • Bartosz B., Poradnik metodyczny dla nauczycieli, pedagogów i doradców zawodowych; http://static.scholaris.pl/main-file/105/017/rozpoznawanie_predyspozycji_66991.pdf
          • Chirkowska-Smolak T., Hauziński A., Łaciak M., Drogi kariery. Jak wspomagać rozwój zawodowy dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011
          • Dołęga-Herzog H., Rosalska M., Wykorzystanie metod kreatywnych w przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu, KOWEZiU, Warszawa 2014; http://euroguidance.pl/ksiazki/
          • Dziurkowska A. i in., Przykładowy program doradztwa zawodowego dla klas VII-VIII szkoły podstawowej z proponowanymi scenariuszami, ORE, Warszawa 2017 (https://doradztwo.ore.edu.pl/programy-i-wsdz/)  
          • Gardner H., Inteligencje wielorakie, MT Biznes, Warszawa 2009
          • Gladwell M., Poza schematem. Sekrety ludzi sukcesu, Wydawnictwo ZNAK, Kraków 2008

           

           

           

          Opracowała: Romana Zielińska

          Korekta: Beata Scelina

          Aktualizacja  i realizacja w roku szkolnym 2023/24: Katarzyna Hartman - Wyrozębska